Co do zasady, prawo pobytu na terytorium Polski jest odrębnym zagadnieniem od prawa wykonywania pracy w Polsce. Tym samym, sam fakt legalnego pobytu cudzoziemca (np. poprzez uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy /wizy, posiadanie dokumentu pobytowego innego Państwa Schengen lub ze względu na pobyt w ramach ruchu bezwizowego), nie oznacza, że cudzoziemiec może podjąć się wykonywania pracy na terytorium RP – zazwyczaj będzie musiał dodatkowo wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę.
Od tej podstawowej zasady istnieje jednak wiele wyjątków, które określa ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej wydane na podstawie w/w ustawy.
Cudzoziemiec posiada dostęp do rynku pracy na terytorium RP i nie ma obowiązku posiadania zezwolenia na pracę między innymi jeżeli:
- 1) posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej;
- 2) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej;
- 3) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
- 4) jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;
- 5) jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;
- 6) towarzyszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 3-5, jako członek rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
- 7) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności studenta na warunkach określonych w art. 149b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
- 8) jest nauczycielem języka obcego, który wykonuje pracę w przedszkolu, szkole, placówce, ośrodku, zakładzie kształcenia nauczycieli lub kolegium, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, lub w Ochotniczych Hufcach Pracy,
- 9) jest studentem studiów stacjonarnych odbywanych w Rzeczypospolitej Polskiej lub uczestnikami stacjonarnych studiów doktoranckich odbywanych w Rzeczypospolitej Polskiej;
- 10) jest studentem, który wykonuje pracę w ramach staży zawodowych, do których odbywania kierują organizacje będące członkami międzynarodowych zrzeszeń studentów;
- 11) jest absolwentem polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich uczelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych;
- 12) posiada ważną Kartę Polaka;
- 13) posiada jednolite zezwolenie na pobyt i pracę;
Jest to lista najczęstszych przypadków, w których uzyskanie zezwolenia na pracę nie jest konieczne – pełny katalog znajduje się w art. 87 ust. 1-4 ustawy o promocji zatrudnienia oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 roku w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania cudzoziemcowi na terytorium Rzeczpospolitej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.
Pamiętaj więc, aby przed podjęciem pracy na terytorium RP sprawdzić, czy pomimo posiadania podstawy prawnej do legalnego pobytu w Polsce, nie potrzebujesz zezwolenia na pracę.